Zacieki, łzawienie, ciemne plamy pod oczami to częsta przypadłość dotycząca najczęściej psów małych ras oraz ras brachycefalicznych.
Wyglądają jak rdzawe, brunatne, czasami bardzo ciemne i do tego mokre plamy pod oczami w okolicy wewnętrznego kącika oka. Czasami towarzyszy im stan zapalny spojówek, ich zaczerwienienie oraz dodatkowo wypływ o charakterze innym niż łzowy, np. śluzowy czy ropny. Zwierzaki często ocierają pyszczek i powieki o przedmioty, np. róg kanapy czy dywan lub próbują same drapać oczka, co świadczy o świądzie.
Do ras predysponowanych należą: maltańczyki, shih tzu, pudle, bishon frise, Yorkshire terriery, a także buldogi i pekińczyki.
Do najczęstszych przyczyn występowania zespołu plam łzowych należą:
- Nieprawidłowości anatomiczne, takie jak entropium przyśrodkowego kącika oka - po polsku oznacza to, że skóra w wewnętrznym kąciku oka skierowana jest w stronę oka, a rzęsy drażnią rogówkę i powodują przez to łzawienie
- Nieprawidłowości rzęs - np. rzęsy dwurzędowe - takie, które wyrastają za blisko gałki ocznej na powiece i mogą drażnić rogówkę albo - częste u Shih-Tzu - rzęsy ektopowe, czyli takie, które wyrastają ze spojówki, czyli po wewnętrznej stronie powieki prosto w kierunku gałki ocznej
- Włosy w mięsku łzowym - delikatne włoski rosnące w spojówce w wewnętrznym kąciku
- Fałdki spojówki zamykające punkty łzowe, czyli wejścia do kanalików nosowo-łzowych odpowiedzialnych za odprowadzanie nadmiaru łez
- Rzadziej przyczyną jest niewykształcenie punktu łzowego lub jego zbyt mały rozmiar, powodujące brak lub utrudniony odpływ łez
- Problemy stomatologiczne
- Alergie - pokarmowa lub środowiskowa
A często kilka problemów na raz!
Bardzo rzadko przyczyną są bakterie, w posiewach najczęściej wyhodowane zostają bakterie nazywane saprofitami - występują one w normalnych warunkach u zdrowych zwierząt i nie wywołują stanów chorobowych. W takiej sytuacji stosowanie samych antybiotyków nie przynosi znacznej poprawy.
Według niektórych ekspertów nadmierne łzawienie spowodowane może być alergią, najczęściej pokarmową, więc warto rozważyć dietę eliminacyjną oraz obserwować zwierzaka czy objawy nasilają się o jakiejś konkretnej porze roku, co może sugerować alergię środowiskową.
Na wizycie okulistycznej sprawdza się budowę anatomiczną powiek, stwierdza występowanie nieprawidłowości położenia rzęs oraz wygląd punktów łzowych, spojówek itd. Można wtedy określić, czy zwierzak ma problem anatomiczny, bakteryjny, alergiczny, a może kilka na raz?
W przypadku wad anatomicznych leczenie zachowawcze - czyli np. stosowanie kropli z antybiotykiem czy leków doustnie może przynieść chwilową poprawę, ale często objawy nawracają. Wtedy warto jest rozważyć zabieg korekty powiek, gdzie usuwamy nadmiar skóry wywijającej się w kierunku gałki ocznej, w razie potrzeby usuwamy włosy wyrastające z mięska łzowego czy korygujemy wady rzęs - wszystko zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Gdy plamom łzowym towarzyszy znaczne zapalenie spojówek warto wprowadzić dietę eliminacyjną lub zmienić karmę na hipoalergiczną, aby potwierdzić czy wykluczyć alergie pokarmowe, a w przypadku objawów atopii - rozważyć występowanie alergii środowiskowej.
Do codziennej pielęgnacji można stosować specjalne płyny okulistyczne dla zwierząt zawierające np. wodę chabrową, kwas hialuronowy czy prebiotyki, można także użyć przegotowanej wody. Powinno się unikać stosowania soli fizjologicznej, naparów z rumianku czy herbaty, gdyż mogą one przesuszyć i przez to podrażnić oko i jego okolicę. W przypadku włosów na skórze w okolicy oka warto rozważyć ich zapuszczanie i podwiązywanie np. w warkoczyki czy kucyki na pyszczku, gdyż włosy po przycięciu mogą wpadać do oczka i drażnić rogówkę.